Erik schildert voor zijn herstel bij de Expogroep in Overvecht

Je bekijkt nu Erik schildert voor zijn herstel bij de Expogroep in Overvecht

Erik Bruijs maakt deel uit van de Expogroep van WIJ 3.0 aan de Ghanadreef in Overvecht. Samen met een aantal anderen werkt hij toe naar een expositie* van zijn schilderijen in de binnenstad van Utrecht. Hij heeft er al zo’n tien gereed en als ik binnenkom is hij bezig met het afwerken van nog een doek.

Tekst & Beeld: Straatnieuws Utrecht

Het schilderij waar hij mee bezig is ziet er al behoorlijk af uit. “Ik ben een perfectionist, het is nooit goed genoeg. Dus ik ga iets langer door. Als mensen me zo bezig zien, dan zeggen ze soms dat het toch al af is. Maar ik zie nog allerlei dingen die kunnen verbeteren, alles moet kloppen. Gelukkig zien ze een week later wel dat het beter is geworden.”

Corona was de mokerslag

Erik was docent creatieve vorming aan een speciale school voor kinderen van expats en vluchtelingen. Dat gaf al de nodige druk, omdat het kinderen waren met trauma’s. “Die problematiek is heftig”, zegt hij. “Daar kwam veel extra aandacht en zorg bij kijken, zeker als het om getraumatiseerde jongeren ging. En dit zijn toch dingen die je ook zelf moet verwerken. Daar was te weinig tijd voor.” De druk werd nog groter toen zijn vader overleed. Achteraf gezien hield hij dat hoge tempo vooral vol door zijn manische episodes. “Corona was de mokerslag”, geeft hij aan. “Ik zat thuis en kon mijn gedachten niet stopzetten. Ik was ervan overtuigd dat de wereld ging eindigen op een bijbelse manier. Ik zag daar overal aanwijzingen voor, in de kleinste dingen.”

“Het is wel heel leuk als je werk zo gewaardeerd wordt”

De stress leidde tot een psychose. Dat was weer het gevolg van een bipolaire stoornis die later bij hem werd vastgesteld. “Dat is wat ze vroeger manisch depressief noemden. Maar het wordt ook wel bipolaire gevoeligheid of spectrum genoemd, dit vanwege de negatieve lading van het woord ‘stoornis’. Dat wordt toch geassocieerd met ‘storen’ of ‘gestoord zijn’. Veel creatievelingen hebben het, zoals Vincent van Gogh en Stephen Fry heeft er onlangs nog mooi over geschreven.

Als je een gestructureerd en rustig leven hebt, dan kan het zijn dat je er helemaal geen last van hebt, daarvoor heb je vaak een zetje nodig.” Erik kreeg dat zetje dus van corona. Daarna werd hij naar eigen zeggen bij het UMC weer naar de werkelijkheid geleid, met medicijnen en therapie. Die therapie bestond veelal uit creativiteit. En toen hij weer naar huis mocht, ging hij al snel naar WIJ 3.0 om er te schilderen.

Van klein naar groter

Het eerste schilderij dat hij er maakte, zo’n anderhalf jaar geleden, was maar klein. Dat staat in groot contrast met zijn latere werk. Zo hangt er in de kantine van de Ghanadreef een gigantisch doek van hem. “Daar zie je ook mijn groei in. Je moet het wel durven om aan zo’n groot doek te beginnen. In het begin was ik nog bang voor terugval, dus maakte ik klein werk.” Ook op een andere manier is die ontwikkeling voelbaar. Het werk dat hij nu maakt gaat over de natuur, terwijl op zijn eerste donkere doek een in elkaar gedoken figuur is te zien. “Zo voelde ik me toen.”

Schilderij Erik - expogroep - Ghanaplein

Goede therapie

Schilderen is een goede therapie voor Erik. “Ik ga ervan in een soort trance.” Hij is dan ook een geschoold kunstenaar. “Ik kan het al, dus dan is het makkelijk om te ontspannen. Wat ik weet pas ik automatisch toe, dat gaat vanzelf.” Zijn manier van schilderen, met punten en streepjes, komt ook van pas. “Als je dat van dichtbij bekijkt zijn het vlekken. Maar ik kan er heel goed mijn gevoel in leggen. Het ligt dus ook echt aan mijn bui hoe het eruit komt te zien.”

Waardering

Zijn tweede doek was een stuk groter dan het eerste. Daarop schilderde hij een dicht en donker bos, met een doorgang naar een lichter deel. Hij is er nog steeds erg tevreden over. En hij is niet de enige die het waardeert. “In het vorige gebouw zat de yogagroep in de zaal waar het hing. Toen we hierheen verhuisden kwamen verschillende mensen me vragen waar het gebleven was. Een aantal mensen bleek die doorgang te gebruiken als focuspunt bij hun oefeningen.” Het doek hangt nu in het midden van de muur in de verder vrijwel lege yogazaal. “Het is wel heel leuk als je werk zo gewaardeerd wordt”, zegt Erik.

Merk de emotie

Hij wil graag dat mensen door zijn schilderijen de verwondering terugkrijgen en weer oog hebben voor de natuur. “Waarom zou je alleen maar binnen zitten of alleen maar in de stad zijn? Mensen zijn vergeten wat het is om in de natuur te zijn, of een schilderij in het echt te zien. Alles komt binnen via een schermpje. Maar als je echt in de natuur bent is het heel anders. Als je een schilderij in het echt ziet, dan merk je de emotie, dat is anders dan via een scherm.”

Hij schildert plekken waar hij is geweest en waar hij heen wil. Het doorkijkje in de yogazaal is bijvoorbeeld gesitueerd in de Ardennen, en het grote schilderij in de kantine stelt een oerbos in New England voor. Als hij een plek tegenkomt die hij misschien wil schilderen maakt hij snel een schets en kleurt hij die in met aquarel. “Ik heb altijd een simpel tekensetje bij me. En ik maak foto’s, om de lichtval vast te leggen.” Maar hij schildert ook naar foto’s van anderen, zoals het hooiveld in het oosten van Duitsland. Daar wil hij nog heen.

“Prestaties zijn helemaal niet het doel. Herstel is het doel.”

Herstel

Intussen groeit Erik ook op andere vlakken door. Hij wil begeleider worden en bij wijze van oriëntatiestage doet hij dat nu al onder begeleiding van iemand van WIJ 3.0. Dat doet hij wel op een andere locatie dan de Ghanadreef, want daar kennen ze hem te goed. Daarbij komt zijn verleden als docent goed van pas. Maar hij houdt zich verre van enige pretentie, ook nu hij met de expositie in het Beatrixtheater meedoet. Dat houdt hem vrij van stress. “Zonder druk kom je verder. Daarom maakt het ook helemaal niet uit hoeveel werken mensen van de groep klaar hebben voor de expositie. Je mag er vijf hebben, of tien, of één. Prestaties zijn helemaal niet het doel. Herstel is het doel. En mensen ontroeren, verwonderen en opvrolijken met kunst en creativiteit.”

Dit artikel is eerst verschenen in Straatnieuws – nummer 06 2022. Straatnieuws verschijnt uitsluitend digitaal, maar je kunt de krant nog steeds gewoon kopen. De verkopers zijn dak- of thuisloos en verdienen met de verkoop van de krant een bescheiden inkomen.

Het doel van Straatnieuws is om dak- en thuislozen te helpen zichzelf te helpen. Deze krant biedt ze de mogelijkheid om hun situatie op een ondernemende manier te verbeteren.

Koop Straatnieuws online

Koop deze krant via straatnieuws.nl voor €2.79! Je ondersteunt daarmee de krant en alle verkopers. Via het menu met alle namen koop je de krant bij je favoriete verkoper. Na betaling kun je het digitale magazine meteen lezen.


* De expositie van de Expogroep vindt plaats tussen 15 en 19 mei 2022 in het centrum van Utrecht: Steenweg 38. Op maandag, dinsdag en woensdag te bezoeken tussen 11.00 en 16.00 uur, op donderdag 19 mei tussen 11.00 en 14.00 uur.

Informatie

De Expogroep is een van de creatieve activiteiten van WIJ 3.0 locatie Ghanaplein in Utrecht Overvecht. Meer weten over deze locatie en over de verschillende creatieve en arbeidsmatige activiteiten? Alle informatie vind je hier.