Gemeenten, UWV en ggz-organisaties in de regio Midden-Utrecht trekken vanaf nu samen op om inwoners met een psychische kwetsbaarheid meer kans te geven op werk. Op woensdag 19 april ondertekenden deze partijen het regionale plan van aanpak Hoofdzaak Werk dat een extra impuls moet geven aan de realisatie van meer trajecten naar betaald werk.

Binnen het project Hoofdzaak Werk werken gemeenten, UWV en ggz-instellingen samen volgens de methodiek Individuele Plaatsing en Steun (IPS). Hierbij krijgen mensen met een ernstige psychische aandoening die onder behandeling zijn indien mogelijk en gewenst ook begeleiding naar werk. Een IPS-trajectbegeleider helpt met werk zoeken, vinden en behouden. Ook mensen die op het werk problemen hebben vanwege hun psychische aandoening kunnen gebruikmaken van een IPS-traject om hun werk te behouden.

WERK ALS MEDICIJN

Het is een succesvolle methodiek, vertelt Thomas Pruijsen (35), ervaringsdeskundige en projectmedewerker van Mind, het landelijke platform van cliënten- en familieorganisaties in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).

“Voor mensen met psychische problematiek kan werk een medicijn zijn. Het geeft eigenwaarde, zingeving en plezier. Het gaat op je werk eens niet over de diagnose of de bijbehorende symptomen waar het vaak al járen over gaat in hun behandeling. Mensen ontdekken door het werk wie ze naast hun klachten nog meer zijn en kunnen langzaamaan weer de regie over hun leven terugpakken.”

SAMENWERKEN IS EFFICIËNTER

Hoofdzaak Werk is een initiatief van het rijk en valt onder het landelijke convenant Sterk door Werk. De Utrechtse Werktafel, het Regionaal Werkbedrijf voor de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht, speelt een belangrijke rol in deze regionale samenwerking tussen verschillende partijen.

Rob Esser, directeur Werk en Inkomen Lekstroom (WIL), namens de Utrechtse Werktafel, gelooft sterk in de meerwaarde van de samenwerking met ggz-organisaties. “Door samen op te trekken kunnen we veel meer inwoners met een psychische kwetsbaarheid bereiken en hen de aandacht geven die ze verdienen. Het is goed dat wij als uitvoeringsinstanties in de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht nu gezamenlijk de uitrol ervan oppakken. Samenwerken op dit soort dossiers is effectiever, goedkoper en slim. We kunnen nu op veel grotere schaal een en ander organiseren dan wanneer wij dat als organisatie alleen zouden hebben opgepakt. Zo blijft meer energie gericht op de inwoners waar het omgaat.”

DE ROL VAN WERK

En dat is hard nodig, vertelt Menno van Piggelen, bestuurder van WIJ 3.0:

“Voor mensen met een psychische kwetsbaarheid is het krijgen en behouden van werk niet altijd vanzelfsprekend. Van de mensen met chronische ggz-problematiek is maar 16 procent aan het werk. Het is belangrijk dat er met Hoofdzaak Werk aandacht is voor deze groep en dat er echt geïnvesteerd wordt in een duurzame verbetering. De arbeidsmarkt staat te springen om meer mensen, maar werkgevers zijn vaak huiverig om deze doelgroep aan te nemen. Dat is jammer want er lopen veel bekwame mensen rond die ook een kwetsbaarheid hebben, van academici tot vaktalenten. Dankzij Hoofdzaak Werk kunnen we mensen beter bemiddelen naar werk én we ondersteunen om het werk vol te houden voor langere duur.”

STRUCTUUR EN EIGENWAARDE

Voor Thomas Pruijsen was werk een redmiddel toen hij zelf negen maanden uitviel vanwege psychische problemen. “Werk geeft structuur. Dat is belangrijk als je ziek bent. Ook geeft werk voldoeding en het gevoel dat je gezien wordt. Bij mij hoefde je niet aan te komen met dagbesteding, iets wat vaak gebeurt als je in een kliniek zit. Ik ben hoogopgeleid en werk gaf me mijn eigenwaarde terug. Ik werd ook weer financieel onafhankelijk. Dat heeft bijgedragen aan mijn herstel.”

Niet alleen de kandidaat maar ook de werkgever wordt begeleid in deze trajecten. Van Piggelen:

“Een werkgever kan soms huiverig zijn. Wie neem ik aan, snap ik het gedrag van deze werknemer, hoeveel risico loop ik? Dat zijn terechte vragen. Daarom is er binnen Hoofdzaak Werk juist ook volop informatie en begeleiding voor de werkgever. Ik heb veel vertrouwen in deze integrale aanpak. We doen al langer een lokale versie van deze trajecten, in de stad Utrecht, en weten dat het in de praktijk werkt. Het is fantastisch dat we met ons allen in de regio, over grenzen heen, meer kansen creëren voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Voor hen kan werk echt het verschil maken. Voor mij is deze ondertekening dan ook een feestelijk moment.”

EXTRA STEUN

Dat vinden ook de leden van de Utrechtse werktafel. Rob Esser namens hen: “De doelgroep van Hoofdzaak Werk heeft het al moeilijk genoeg. Het is goed deze groep mensen een extra steuntje in de rug te geven en meer mogelijkheden te bieden om te participeren in de maatschappij. Natuurlijk hebben we geen kant-en-klare oplossing voor al die mensen met hun eigen persoonlijke uitdagingen, mensen die we steeds vaker tegenkomen. Misschien zijn de mogelijkheden binnen Hoofdzaak Werk voor hen een oplossing, misschien niet. We gaan het ervaren en sowieso onze dienstverlening in de breedte verbeteren. In ieder geval hebben we met deze samenwerking de schijnwerpers gezet op een doelgroep die dat verdient.”

Pruijsen denkt er hetzelfde over. Voor hem was betaald werk een middel om zich beter en sterk te voelen, voor een ander is dat misschien vrijwilligerswerk.

“Dat maakt dat ik geloof in de IPS-trajecten. Ze zijn persoonlijk en op maat. Uiteindelijk gaat het erom dat mensen met een psychische kwetsbaarheid een persoonlijke benadering nodig hebben. Ben je aan het werk en heb je een even een mindere periode? Dan hoef je niet meteen uit te vallen, maar is even wat minder werken of ander type werkzaamheden oppakken op misschien de oplossing om daarna weer verder te gaan.”

HET BEGIN VAN MEER

Het project Hoofdzaak Werk is typisch een project dat bij de Utrechtse Werktafel past. Beleid, uitvoering en communicatie komen samen in een programma waarin iedereen bijdraagt aan een gezamenlijk doel. Esser:

“Ik hoop dan ook dat we in dit project, samen met de zorgaanbieders, meerwaarde kunnen realiseren voor inwoners, klanten, werkgevers en onze moederorganisaties. En ik hoop dat we met de ervaringen en ‘lessons learned’ onze regionale samenwerking verder kunnen door ontwikkelen.”