WIJ 3.0 gaat voor groei en ontwikkeling, elke dag weer. Rijst de vraag: hoe betekenisvol is het dagelijkse sociale werk in de praktijk? Een serie interviews met medewerkers van WIJ 3.0 over de waarde van hun inzet voor de deelnemers, de samenleving én henzelf. In aflevering twee in de serie Waardevol werk: Anke van Eerd, IPS-coördinator en IPS -trajectbegeleider bij WIJ 3.0.

‘In de twintig jaar dat ik re-integratiewerk doe, heb ik met veel verschillende doelgroepen gewerkt. De laatste zes jaar begeleid ik vooral mensen met een psychische kwetsbaarheid. Daarmee heb ik mijn roeping gevonden; het is de doelgroep waarmee ik het liefste werk. Ik weet nog hoe dat voor mij op zijn plek viel. Zes jaar geleden gaf ik sollicitatietraining aan een groep mensen met een GGZ-achtergrond. Zij hadden hun behandeling net afgerond. Dus ik stond daar voor die groep, met koffie en koekjes, en een van hen zei: als je net uit de behandeling komt, zijn de schappen van de maatschappij wel erg leeg.

Dat kwam binnen. Het waren allemaal mensen die goed opgeleid waren, jarenlang ontzettend hard gewerkt hadden en geconfronteerd werden met wat ons allemaal kan overkomen: een depressie, een bipolaire stoornis, een psychose, een angst- of een paniekstoornis. Ze waren zo gemotiveerd en wilden zo graag werken, maar liepen tegen veel obstakels aan. Dit mag gewoon niet! Dat is wat ik dacht. En ik wist ook meteen: dit is mijn doelgroep. Niemand uitsluiten, dat is hoe WIJ 3.0 en ik willen werken. Er is een plek voor iedereen.’

Zonder oordeel

Wat zo’n eerste stap kan zijn? Stel dat iemand die is uitgevallen het idee heeft dat het UWV ze op de hielen zit, dan kan de eerste wens zijn: rust creëren. En uitzoeken: is het een feit dat ze mij op de hielen zitten? Dat geeft vaak al zoveel lucht. Ik begeleid iemand die is uitgevallen in fulltime werk als programmeur. Hij wilde zo graag terug naar zijn oude vakgebied, maar het idee alleen al gaf hem stress en het gevoel van: dat lukt nooit. Hij is nu ICT-adviseur in een zorgcentrum; het personeel kan met de vragen rondom een personeelszakenapp bij hem terecht. Veel minder uren, een heel andere werkdruk, veel directe waardering. ‘Dit is de beste therapie tot nu toe’, liet hij me gisteren weten.’

Wantrouwen omzetten in vertrouwen

Vertrouwen krijgen

‘Bij sommige mensen loont het juist om niet het cv op tafel te leggen. Als we dat even wegleggen, merk ik dat ze vrijuit praten. Een opluchting. We kunnen het over de mens achter het cv hebben. Ik laat ze dan vertellen over zichzelf. Vaak hebben ze grote stress over het gat in hun cv of een gestelde diagnose. Dat is een verhaal waar ze niet heel trots op zijn wanneer ze het vertellen. Wat ik dan doe: ik leg de nadruk op de dingen waar ze wel goed in zijn, zodat we een verhaal maken dat even waar is, maar waarmee ze wél naar buiten willen treden. Eigenlijk hoef ik alleen maar te luisteren. Ik heb de neiging om te horen wat mooi is. Dat geef ik terug aan mensen. Die denken dan: oh ja, zo kun je het ook zien.

Het doel van mijn werk is dat mijn cliënten er vertrouwen in krijgen dat het kan, dat het lukt. En dat ze de stap gaan zetten richting hun wens. IPS is een praktische methodiek gericht op dingen doen buiten de spreekkamer. Gesprekken aangaan met werkgevers, met relevante contacten uit het netwerk dat cliënt en ik hebben. Je leert het meest van concrete ervaringen, liefst positief, maar ook negatief. Ik help cliënten ook omgaan met afwijzingen. Wantrouwen omzetten in vertrouwen. Ik wil mensen ook duidelijk doen inzien dat ze het niet alleen hoeven te doen. Ik geen ken geen dapperder doelgroep dan deze, maar ze doen het vaak heel erg alleen met veel tegenstanders. Laten we het samen doen.’

Niet pamperen

‘In de praktijk blijkt het vooral te werken wanneer mensen na een fase van oriëntatie op ‘wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik’, zo snel mogelijk aan het werk gaan. Het hoeft niet meteen de droombaan te zijn en het mag ook voor een klein aantal uren per week. Wat belangrijk is dat niet ik, maar de cliënt bepaalt wat de eerste stap is. Soms blijkt een stap niet haalbaar, niet realistisch. Licht administratief werk bijvoorbeeld. Dat is er heel weinig op de arbeidsmarkt van nu en door de automatisering neemt het steeds verder af. Dat ontdekken is confronterend en soms niet gemakkelijk te accepteren. Dan is het belangrijk stil te staan bij dit inzicht om, nadat het bezonken is, liefst weer opnieuw op pad te gaan.

Waarom zou je iemand uitsluiten?

Voor mij is het in die fase belangrijk dat ik werkgevers om me heen heb verzameld die openstaan voor mensen met niet-alledaagse verhalen. En ik zorg ervoor dat ik de kwaliteiten en vaardigheden van mijn cliënten helder heb, zodat ik de goede match kan maken. Ik vind het geweldig wanneer mensen die zes jaar niet buiten zijn geweest de moed hebben opgevat om het gesprek met mij aan te gaan en opgelucht naar buiten lopen. Nog mooier is het als ze daarna óók een goed gesprek hebben met een werkgever en aan de slag kunnen. Als dat is waarvoor ik leef, heb ik precies het goede werk gekozen.

Niemand uitsluiten

De waarde van mijn werk voor het grotere geheel? Het heet niet voor niets een samenleving. Daar horen we allemaal bij. Of je nu oud of jong bent, rijk of arm, gewoon of anders, iedereen heeft zijn toegevoegde waarde. Waarom zou je iemand uitsluiten? In de praktijk merk ik dat elke werkgever wel iemand kent die op wat voor manier dan ook niet helemaal standaard is. Ik ben ervoor om een match te vinden die past voor allebei. Ik ben er heilig van overtuigd dat we iedereen nodig hebben om een harmonieus geheel te vormen. Blijkbaar vind ik dat belangrijk. Harmonie, daar strijd ik voor.

Foto’s: Gerbrand Langenberg
Tekst: Thijs Tomassen

Meer interviews over Waardevol werk